Czyszczenie i strukturyzacja powierzchni od dekad były związane z poważnymi zagrożeniami dla zdrowia pracowników. Tradycyjne metody, takie jak piaskowanie, śrutowanie czy czyszczenie chemiczne, niosły za sobą wysokie ryzyko ekspozycji na pyły, toksyczne związki chemiczne oraz generowały hałas przekraczający bezpieczne normy. Co więcej, praca z ciężkimi ścierniwami, agresywnymi rozpuszczalnikami czy wodą pod wysokim ciśnieniem była nie tylko obciążająca fizycznie, ale często kończyła się wypadkami i chorobami zawodowymi.

Wprowadzenie technologii laserowego czyszczenia i strukturyzacji wyznaczyło nowy kierunek w myśleniu o bezpieczeństwie pracy – zarówno pod kątem ograniczenia zagrożeń zdrowotnych, jak i poprawy komfortu operatorów.

Nowe podejście do zagrożeń

Czyszczenie laserowe działa bezkontaktowo: skoncentrowana wiązka światła o wysokiej energii usuwa wyłącznie zanieczyszczenia, pozostawiając nienaruszone podłoże. Dzięki precyzyjnemu doborowi parametrów, takich jak moc lasera, długość fali czy częstotliwość impulsów, operator nie musi stosować żadnych środków chemicznych ani ścierniw, a ilość pyłów uwalnianych w procesie jest minimalna.

Co istotne, w porównaniu do tradycyjnych metod, czyszczenie laserowe eliminuje ryzyko bezpośredniego kontaktu mechanicznego z obrabianą powierzchnią, ogranicza emisję hałasu i znacząco zmniejsza obciążenie układu oddechowego operatora.

Standardy bezpieczeństwa w pracy z laserem

Chociaż technologia laserowa jest bezpieczniejsza, wymaga stosowania jasno określonych środków ochronnych zgodnych z obowiązującymi normami. Przede wszystkim kluczowe jest zabezpieczenie wzroku – lasery klasy 4 używane w czyszczeniu mogą prowadzić do  uszkodzeń siatkówki, dlatego bezwzględnie należy stosować specjalistyczne okulary ochronne dostosowane do długości fali używanego lasera. Dla osób noszących okulary korekcyjne rekomendujemy stosowanie ochronnych przyłbic laserowych, które będą bardziej komfortowe.

W miejscach ogólnodostępnych, takich jak czyszczenie pomników, elewacji budynków czy prace na halach produkcyjnych, gdzie proces może odbywać się na otwartej przestrzeni, zaleca się stosowanie kurtyn ochronnych lub parawanów laserowych. Dzięki nim możliwe jest wyznaczenie strefy pracy oraz skuteczne zabezpieczenie osób postronnych przed przypadkową ekspozycją na promieniowanie laserowe.

W przypadku czyszczenia, w którym uwalniane są drobne ilości pyłu, na przykład przy ablacji zabrudzeń organicznych lub osadów przemysłowych, zaleca się stosowanie masek ochronnych z filtrami P3 – takich samych, jakich używa się w lakierniach przy pracy z wysokim stężeniem pyłów. Jest to jednak środek ostrożności dodatkowy – w większości przypadków dobrze działający system odciągu i filtracji powietrza w zupełności wystarcza. Co więcej, tego typu systemu odciągu są znacznie prostsze, tańsze i mniej uciążliwe w utrzymaniu niż rozbudowane wentylacje wymagane w tradycyjnych śrutowniach.

Wszystkie urządzenia laserowe, w tym również nasze rozwiązania QALUMI, są projektowane zgodnie z obowiązującymi normami bezpieczeństwa, dzięki temu operatorzy mają pewność, że przestrzegając zasad użytkowania, pracują w warunkach minimalizujących ryzyko.

Laserowe czyszczenie a poziom hałasu

Porównując technologię laserową do piaskowania czy czyszczenia chemicznego, warto zauważyć również inny aspekt: poziom hałasu. Podczas gdy urządzenia do śrutowania często generują hałas przekraczający 100 decybeli – wymagający ciągłego używania ochronników słuchu – praca z laserem charakteryzuje się znacznie niższym natężeniem dźwięku. Operatorzy mogą pracować w bardziej komfortowych warunkach, co przekłada się bezpośrednio na ich wydajność i długoterminowe zdrowie.

Warto w tym miejscu przytoczyć ciekawostkę: jednym z pierwszych zastosowań technologii laserowego czyszczenia w skali przemysłowej było odtwarzanie delikatnych detali architektonicznych średniowiecznych katedr w Europie. Konserwatorzy sztuki, którzy przez dekady musieli używać żmudnych i ryzykownych metod mechanicznych oraz chemicznych, szybko dostrzegli potencjał lasera jako narzędzia minimalizującego ryzyko uszkodzenia oryginalnej substancji zabytków. To właśnie w renowacji zabytków laserowe czyszczenie od lat uchodzi za „złoty standard” bezpieczeństwa.

Rzeczywiste dane – laser kontra tradycyjne metody

Według danych OSHA (Occupational Safety and Health Administration) oraz europejskich agencji ds. bezpieczeństwa pracy, w branżach stosujących tradycyjne techniki śrutowania i piaskowania:

• ponad 30% operatorów zgłaszało schorzenia układu oddechowego wynikające z długoterminowej ekspozycji na pyły (pylica, astma zawodowa),
• około 20% pracowników doświadczało uszkodzeń słuchu w wyniku długotrwałego narażenia na hałas przekraczający 100 dB,
• wypadki przy pracy, w tym urazy mechaniczne lub kontakt ze szkodliwymi chemikaliami, stanowiły nawet 10% wszystkich wypadków w sektorze.

Dla porównania, w technologii laserowego czyszczenia wskaźnik poważnych wypadków jest znacząco niższy. Największe ryzyko, związane z ekspozycją na promieniowanie laserowe, zostało skutecznie ograniczone dzięki odpowiednim procedurom zabezpieczeń i certyfikowanym środkom ochrony osobistej. W badaniach przeprowadzonych na rynku niemieckim i francuskim w latach 2018–2022, incydenty przy laserowym czyszczeniu stanowiły mniej niż 1% wszystkich zgłoszeń dotyczących zagrożeń w obróbce powierzchni.

Wyważenie inwestycji i korzyści

Oczywiście technologia laserowa ma także swoje wyzwania. Koszt zakupu wysokiej klasy urządzenia czyszczącego może być istotnym wydatkiem początkowym. Jednakże, kiedy uwzględni się korzyści: wyeliminowanie kosztów związanych z zakupem i utylizacją ścierniw czy chemikaliów, ograniczenie zużycia energii w porównaniu do systemów ciśnieniowych oraz zwiększenie bezpieczeństwa operatorów, inwestycja szybko okazuje się uzasadniona.

W praktyce czyszczenie laserowe i strukturyzacja powierzchni to technologie, które zmieniają sposób myślenia o bezpieczeństwie w przemyśle. To nie tylko kwestia eliminacji zagrożeń – to także świadomy wybór nowoczesnych, bardziej zrównoważonych rozwiązań, które szanują zdrowie pracowników i otaczające ich środowisko.

Podsumowanie

Laserowe czyszczenie i strukturyzacja nie wymagają budowy specjalnych, zamkniętych kabin ochronnych – wystarczy właściwe przygotowanie strefy pracy, zastosowanie kurtyn, systemu odciągu oraz odpowiednie wyposażenie ochronne operatora. Dzięki temu proces można skutecznie realizować zarówno w przestrzeniach produkcyjnych, jak i na otwartym terenie, przy zachowaniu pełnej mobilności i elastyczności działania. Minimalizacja obciążeń fizycznych, ograniczenie emisji szkodliwych substancji oraz zwiększenie kontroli nad procesem czyszczącym czynią z lasera technologię bezpieczną, ekologiczną i dostosowaną do współczesnych standardów pracy.

W QALUMI Technology wierzymy, że bezpieczeństwo nie powinno być kompromisem, lecz standardem. Dlatego rozwijamy nasze rozwiązania tak, aby łączyły najwyższą efektywność technologii laserowej z pełnym poszanowaniem dla ludzi, którzy z niej korzystają.